De pot met goud van de Omgevingsdienst

Anno 2019 is het meer dan ooit van belang om te weten of informatie te vertrouwen is. Maar hoe beoordeel je dat? Daarvoor moet je kunnen achterhalen wat de bron is en of de organisatie àchter de bron – bijv. een redactie van een gerespecteerd dagblad – voldoende deskundigheid en zorgvuldigheid inbrengt.

Omgevingsdiensten doen niets anders dan informatie beoordelen met deskundigheid. In opdracht van provincie en gemeenten voeren zij milieu- en aanverwante taken uit. De vergunningverleners en toezichthouders van Omgevingsdiensten controleren informatie uit een aanvraag of melding, vragen om aanvullende informatie, en gaan op bezoek om de situatie ter plekke te beoordelen. Zij vormen feitelijk de deskundige redactie op de (milieu-)informatie over onze leefomgeving.

Behalve voor de rechtmatigheid van de vergunning of het handhavingsbesluit, is de door Omgevingsdiensten verzamelde en gecontroleerde informatie ook van groot belang voor het succes van de Omgevingswet. De versnelling van 26 naar 8 weken van de procedure voor een Omgevingsvergunning wordt alleen bereikt als de relevante informatie beschikbaar is voor àlle belanghebbenden. Het gaat daarbij niet alleen om het op de kaart tonen van de regels uit voormalige bestemmingsplannen, verordeningen en beleidsnota’s. Het gaat óók om informatie over wat zich in het gebied rond de door de initiatiefnemer beoogde locatie bevindt, in hoeverre dit van invloed is op zijn plan, en andersom, in hoeverre het plan van invloed is op het gebied.

Een belangrijk deel van deze informatie is de (milieu-)informatie van Omgevingsdiensten. Zij beheren een schat aan informatie over tal van economische activiteiten die effect hebben op de omgeving. Maar die schat aan informatie zit in oorsprong wel in aanvragen met bijlagen, meldingen, plannen, rapporten, beschikkingen, etc. Opgesloten in documenten dus, op papier of in pdf-formaat, je kan er moeilijk bij. Informatie die ook nog ‘s voortdurend verandert: vestigingen worden geopend, opslagplaatsen uitgebreid, installaties worden vernieuwd, productielijnen vervangen, etc. Alleen met de toewijding van toezichthouders (de journalisten!) actueel te houden.

Je zou het enigszins poëtisch zo kunnen zeggen: in de wereld van de Omgevingswet wordt het zonlicht gebroken door een regen van informatie. Aan het eind van de regenboog staat een pot met goudstukken, van een keurmerk voorzien door de Omgevingsdienst. Die pot laat zich niet zomaar grijpen. Maar in tegenstelling tot het verhaal van de regenboog staat die pot er wel degelijk en is hij goed gevuld. Om hem te pakken te krijgen moeten we stappen zetten. Doelgericht digitaliseren, structureren, geo-coderen, classificeren, etc. Informatiestromen in samenhang aanpassen en verbeteren door het inzetten van architectuur. Geen eenvoudige weg, want je moet de nodige obstakels overwinnen. En weten waarvoor je het doet. Maar het levert wel veel op!