Digitaal transformeren met MIT en GEA #3: Het sturen van digitale transformatie met GEA
Rob Stovers
In een blogreeks onderzoeken de auteurs (Hans van Drunen en Rob Stovers) op welke manier het gedachtegoed van MIT en GEA gecombineerd kan worden voor een succesvolle digitale transformatie. Een dergelijke omvangrijke verandering vraagt om een gedegen en wendbare enterprisearchitectuur. In de tweede blog lieten we zien hoe in het MIT-gedachtegoed de business architectuur voor digitale transformatie eruitziet. In deze derde blog kijken we naar het (be)sturen van digitale transformatie vanuit het GEA-gedachtegoed.
‘Digital transformation is a long journey’, zo omschrijft MIT de verandering die nodig is om een organisatie optimaal gebruik te laten maken van digitale technologieën. Tijdens zo’n journey kom je problemen, hobbels, kuilen, kansen en successen tegen. Een dergelijk omvangrijke transitie vraagt om sturing en richting. Enterprisearchitectuur is daar een geschikt instrument voor. Vanuit het GEA-gedachtegoed omschrijven we dat ook wel als:
‘Samenhangend richting geven aan verandering om doelen te realiseren’
GEA (General Enterprise Architecting) is een methode voor enterprisearchitectuur die vanuit een bedrijfskundige en bestuurlijke optiek kijkt naar het oplossen van organisatievraagstukken. GEA laat zich niet in één blog beschrijven. Wie meer wil lezen verwijzen we naar het boek en de eerdere blogreeks ‘GEA Geïllustreerd’. In deze blog pikken we een aantal onderdelen uit het gedachtegoed die aansluiten bij digitale transformatie en die een relatie hebben met het gedachtegoed van MIT, zoals in de vorige blog omschreven. Dit als opmaat naar de volgende blog, waarin we de verbinding tussen MIT en GEA leggen.
Integraal en holistisch
Digitale transformatie is geen IT-vraagstuk. En daar gaat het vaak al op mis. Vraagstukken worden te snel toegeschoven naar de manager die over het onderwerp lijkt te gaan. In dit geval de CIO of IT-manager. Nader beschouwd blijken er veel meer aspecten aan het vraagstuk te zitten. Cultuur, medewerkers, processen, dienstverlening, privacy, data, ketensamenwerking, klantbenadering. Om er een paar te noemen. Grote strategische veranderingen vragen om een benadering die alle relevante aspecten, we noemen die in GEA ook wel perspectieven, in beschouwing neemt en meeweegt. Met alleen ‘IT-architectuur’ ga je het niet redden in een digitale transformatie.
Organisch groeien en richting geven
Digitale transformatie laat zich niet ontwerpen. Daarvoor is het te complex, te dynamisch en ontwikkelt het zich te snel. Organisch groeien is het devies, in plaats van een te starre en inflexibele blauwdruk. Aan de andere kant wil je ook niet alle vrijheid geven aan experimenten en innovaties, het moet ten slotte wel bijdragen aan de doelen van de organisatie. In GEA kiezen we voor een middenweg: ‘richting geven’. Zodat veranderingen wel de goede kant opgaan, maar er voldoende oplossingsruimte en flexibiliteit overblijft voor de invulling en realisatie.
Een stelsel van uitspraken
Als we zeggen: ‘richting geven’, dan moet die richting natuurlijk wel bekend zijn én bekrachtigd zijn door het daarvoor verantwoordelijke management. In GEA drukken we de gewenste richting uit in een stelsel van ‘uitspraken’, die gezamenlijk de gewenste richting representeren. De uitspraken verdelen we in twee niveaus: zingeving en vormgeving. Bij zingeving hebben we het dan over zaken als de missie, visie, kernwaarden, doelen en strategie. Oftewel: wie willen we als organisatie zijn en wat willen we bereiken? Bij vormgeven gaat het om het inrichten van de organisatie en koppelen we de uitspraken aan de perspectieven. Uiteraard is het van groot belang dat er samenhang en consistentie is tussen de uitspraken. Als die elkaar tegenspreken weet je nog steeds niet welke kant je op moet.
Vraagstukken oplossen
Het stelsel van uitspraken, ook wel GEA-framework genoemd, gebruiken we om oplossingen voor vraagstukken te vinden en consistent te maken. Vraagstukken zijn in dit verband de grotere, strategische vraagstukken waarmee de organisatie wordt geconfronteerd. Digitale transformatie voldoet daar zeker aan. Alleen is dat dan weer zó omvangrijk, dat dit beter kan worden beschouwd als een opeenvolging van vraagstukken die gedurende de ‘long journey’ opdoemen.
Op weg naar een sterke combinatie
Met deze manier van het sturen van grote veranderingen gaan we in de volgende blog de relatie leggen met het MIT-gedachtegoed. Met het business design van MIT als de (inhoudelijke) business architectuur en GEA als het op samenhang besturen van de veranderingen op weg daarnaartoe. Benieuwd waar dat toe leidt? Wij ook!
