Een architectuur om te volgen?

Een architectuur om te volgen?

Stel je laat door een architect een nieuw huis ontwerpen. Je hebt wensen op het gebied van duurzaamheid, niet alleen qua energiegebruik maar ook wil je er tot op hoge leeftijd kunnen wonen. Het resultaat is een architectuur met o.a. een verwarmingsinstallatie die gebruik maakt van aardwarmte en zonne-energie en een elektrische installatie die allerlei domoticavoorzieningen ondersteunt. Je kiest vervolgens een aannemer om het huis te realiseren. Deze stelt voor eerst een huis te bouwen met een normale CV op aardgas en een standaard elektrische installatie. “Die moderne voorzieningen bouwen wij er later wel in. Oh, en die kelder kan er later ook wel onder gebouwd worden.” Je stemt hier mee in en gunt de opdracht.

Vreemd? Jazeker! Toch is dit in IT-projecten bijna dagelijkse praktijk! In veel ontwikkeltrajecten wordt bewust afgeweken van de architectuur. Redenen zijn divers, maar komen vaak voort uit korte termijn denken en persoonlijke belangen. Met architectuur worden lange termijn doelen van de organisatie ondersteund. Projectleiders hebben echter een projectscope. In agile trajecten hebben product owners niet zelden alleen oog voor het ‘minimal viable product’. Het systeem moet vooral tijdig opgeleverd worden. Functionele compleetheid, beheerbaarheid en onderhoudbaarheid zijn minder belangrijk. “Dat voegen wij in fase 2 wel toe.” Stuurgroepen laten zich gewillig meeslepen in het korte termijn denken, vooral als het ontbreekt aan KPI’s voor de langere termijn.

De meeste projecten lopen uit in tijd en geld. Budget om het opgeleverde systeem alsnog af te ronden en beter beheerbaar en onderhoudbaar te maken is er dan niet meer. De prioriteit ligt bovendien bij nieuwe functionaliteit en niet bij het wegwerken van technische schuld.

Dit leidt ertoe dat een organisatie jarenlang opgescheept zit met bijvoorbeeld een web-portaal dat via een ‘Adidas-koppeling’ verbonden is met back-office systemen, slecht onderhoudbare maatwerkcode of ‘tijdelijke’ tooling.

Jaren later klaagt de directie over de matige en inflexibele IT-voorzieningen en de toenemende inspanningen die nodig zijn voor beheer en onderhoud. De ruimte in budget en capaciteit die overblijft voor innovatie wordt steeds kleiner.

“Wij hadden toch een doelarchitectuur die ons een wendbare organisatie zou opleveren?”

Voor ons, als enterprise architecten, ligt er een schone taak om organisaties te ondersteunen bij het maken van de juiste keuzes om tactische en strategische doelen te bereiken. Dit blijft niet beperkt tot het opstellen van architecturen.

Architectuur bedrijven is vooral heel veel communiceren. Het doel en het nut van architectuur moet bij alle betrokkenen tussen de oren zitten. Draagvlak voor gemaakte keuzes en acceptatie van de rol van architectuur zijn erg belangrijk. Bereidheid binnen de organisatie om zich te richten op collectieve doelen en belangen is essentieel. Dat laatste is vooral een mentaliteitskwestie.